Verslaafd aan pijnstillers
Pijn, het doet wat met een mens. Soms kan pijn zo overweldigend zijn, dat je nauwelijks kan functioneren. Als we iemand zien die pijn heeft of zelf pijn ervaren, willen we die zo snel mogelijk verlichten. Pijnstillers kunnen dan soelaas bieden. Een ‘pilletje’ is snel genomen, maar is dat altijd zonder gevaar?
Pijnstillers kunnen ook pijn veroorzaken Hoewel pijnstillers ongetwijfeld een belangrijke plaats hebben in zorg, houden ze toch ook behoorlijke risico’s in. Kijk maar naar de opioïdencrisis in de Verenigde Staten, waar elk jaar ontzettend veel mensen overlijden wegens misbruik van die krachtige opioïde pijnstillers. Het resultaat van jarenlang wanbeleid in de zorg, met catastrofale gevolgen.
Zijn alle pijnstillers gevaarlijk?
Eerst en vooral moeten we even herhalen dat het risico op ongewenste effecten bij het gebruik van geneesmiddelen vergroot wanneer ze niet correct worden gebruikt. Dat geldt dus ook voor pijnstillers. Daarom bieden je arts en apotheker altijd advies over hoe je je geneesmiddelen moet gebruiken. Dat advies baseren zij op jouw specifieke gezondheidsgegevens zoals gewicht, leeftijd, nierfunctie, verslavingshistoriek … Het is dus niet omdat een pijnstiller voor de ene patiënt goed is, dat dit automatisch ook voor andere patiënten het geval is.
Soorten pijnstillers
Pijnstillers kunnen opgedeeld worden in verschillende klassen. Als eerste heb je de niet-verdovende geneesmiddelen op basis van paracetamol, ibuprofen en aspirine. Een deel van die pijnstillers kan je zonder voorschrift vragen bij je apotheker. Al zijn er zeker bepaalde risico’s verbonden aan het gebruik van die geneesmiddelen, is de kans op verslaving minimaal. Het blijft ook hier belangrijk om steeds goed te luisteren naar het advies van de huisarts of apotheker en bij twijfel contact met een van beide op te nemen.
Een tweede grote klasse vormen de verdovende pijnstillers. Daar maken die opioïden een groot deel van uit; het gaat om geneesmiddelen op basis van tramadol, fentanyl en oxycodon. De werking van die pijnstillers is veel krachtiger, maar daarom houden die geneesmiddelen ook grote risico’s in. Zo is er bij langdurig gebruik een grote kans op verslaving. Dat is ook een van de vele redenen waarom je die pijnstillers niet zonder voorschrift in de apotheek kan verkrijgen.
Wat zijn opioïden?
Dit zijn zeer sterke pijnstillers, die nauw verwant zijn aan morfine. Ze onderdrukken een pijnsignaal in je hersenen, waardoor ze vooral worden ingezet bij zeer hevige pijnen.
Tip
Van verdovende pijnstillers kan je geconstipeerd raken. Je apotheker kan je daarbij helpen.
Vermijd verslaving
We durven al eens vergeten dat pijnstillers geneesmiddelen zijn die pijn stillen, dus verminderen, en niet pijn wegnemen. Het doel is vooral om de pijn onder controle te krijgen. Mensen die verdovende pijnstillers nemen om volledig pijnvrij te zijn, lopen een groter risico op verslaving.
Wanneer ben je verslaafd?
De kans op verslaving stijgt als je lange tijd (bv. vier weken) opioïde pijnstillers gebruikt. Als je steeds meer van de pijnstiller moet innemen om hetzelfde pijnstillende effect te voelen, dan spreken we van lichamelijke afhankelijkheid of gewenning. Na verloop van tijd kan het zelfs zijn dat de pijn terugkeert, ook als je een sterke pijnstiller gebruikt.
Wanneer er ook schadelijk gedrag bij komt, kan je vrij zeker zijn dat er sprake is van verslaving. Dat merk je bijvoorbeeld wanneer iemand er alles aan doet om voorschriften voor sterke pijnstillers te bemachtigen, zonder stil te staan bij de gevolgen. De drang naar die pijnstillers wordt dus problematisch groot.
Als pijnstillers juist gebruikt worden, is de kans op verslaving of afhankelijkheid het kleinst:
- Vraag voldoende uitleg. Je arts en apotheker informeren je over de pijnstiller die wordt voorgeschreven. Aarzel niet om bijkomende vragen te stellen, zodat je weet wat je moet nemen en waar je aandacht voor moet hebben.
- Vraag meteen een einddatum van de behandeling. Het gevaar op verslaving schuilt immers in langdurig gebruik. Als je arts je niet meteen een concrete datum kan geven, ga dan regelmatig op controle om je behandeling te bespreken. Zo ben je zeker dat je de pijnstiller niet langer dan nodig inneemt.
- Neem verdovende pijnstillers nooit op eigen initiatief. Pijn is verschillend in iedere situatie, daarom consulteer je best een arts die kan onderzoeken welke behandeling de beste oplossing kan bieden.
Niet te combineren!
Pijnstillers combineer je best niet met alcohol. De versterkte werking van de twee middelen samen kan nogal wat schade veroorzaken, aan jezelf en je omgeving.
Sommige hoestsiropen tegen een droge prikkelhoest vergroten het risico op ongewenste effecten als je ze samen neemt met pijnstillers. Je huisapotheker houdt een overzicht van je geneesmiddelengebruik bij en waakt erover dat je geen risicovolle combinaties gebruikt.
Hulp bij verslaving
Wanneer iemand verslaafd is aan verdovende pijnstillers, is het niet eenvoudig om de medicatie af te bouwen. De kans op ontwenningsverschijnselen, die lijken op het doormaken van een zware griep, is groot. Professionele hulp is dan ook cruciaal. De huisapotheker en huisarts zijn de eerste professionele zorgverleners die de nodige hulp kunnen bieden. Aan de hand van een afbouwschema helpen zij om het gebruik van de pijnstillers geleidelijk aan af te bouwen en ontwenningsverschijnselen onder controle te houden. Zij zorgen ook voor hulpmiddelen om de afbouw van de pijnstilling te vergemakkelijken.
De eerste poging is niet altijd een succes, maar het is belangrijk om niet op te geven. De arts en apotheker kunnen mee bekijken waar het is misgelopen en helpen om de draad opnieuw op te pikken. De kans op slagen vergroot als er voldoende steun wordt geboden door naaste omgeving en eventueel ook een psycholoog. Onderschat nooit de waarde van een goed gesprek bij mensen die lijden aan pijn.
Mensen die hulp zoeken of vragen hebben over verdovende pijnstillers en de risico’s, kunnen ook (anoniem) terecht bij de Druglijn: www.druglijn.be – 078/15.10.20 (van maandag tot vrijdag tussen 10 en 20 uur).
Tip
Breng restjes medicatie terug naar de apotheker wanneer de pijnbehandeling is afgelopen.
Deel dit artikel:
Dit vind je misschien ook leuk:
Je apotheker adviseert : lach!
Je apotheker adviseert : lach! Lachen is goed voor de geest, maar ook voor je fysieke gezondheid! Dat is ook wetenschappelijk aangetoond. Om ten volle
Wat is obesitas?
Wat is obesitas? Obesitas is een term, die iemand aanduidt met een Body Mass Index (BMI) van 30 of meer. Dat betekent dat je een
Wat is een maagzweer?
Wat is een maagzweer? Een maagzweer, ook wel ulcus pepticum genoemd, is een open wonde in het slijmvlies van de maag. Gelijkaardige pijnlijke zweren kunnen